Kiezen voor de gelukzak-status

20 november 2017

Aan mijn jaren als assistent in de NLP-opleiding bij Arcturus hou ik enkele hele warme herinneringen over. Eén daarvan is deze aan die vrouw die met een hersentumor leefde, maar zichzelf een gelukzak noemde. Zelden zag ik iemand met meer fonkeling in de ogen.

 

Een gelukzak in de hand

Laat mij haar Amber noemen. Die eerste dag van de NLP Practitioner-opleiding zit ik meteen bij haar in de groep voor het kennismakingsrondje. Ze is een late dertiger, zoals ik. Ze praat over de dingen in haar leven waar ze mee bezig is en die haar bezig houden: kinderen, relaties, werk, identiteit. Een mens op zoek naar meer vrijheid en zelf-zijn in de alledaagse dingen. Ze valt niet bijzonder op tussen de andere cursisten. Al ben ik wel meteen gegrepen door de diepte van haar blik wanneer ze me glimlachend aankijkt.

Wanneer zij de tweede dag de deur openzwaait, wordt mijn oog meteen naar haar tas getrokken. Haar cursusmap zit in een stevige plastic draagtas, waarop staat ‘Gelukzak’. Ik lach haar meteen hardop toe en zeg dat ik blij word van haar alleen nog maar te zien. Ik ben vol lof over die ‘coole’ zak en in de daaropvolgende maanden dat ik haar zie, lachen we er nog vaak samen om. ‘Ha, gelukzak, hoe gaat het?’, begroet ik haar dan.

Doorheen de maanden dat de cursus loopt leer ik haar kennen als een fijne, niet opvallende vrouw. Qua onderwerpen die ze aanbrengt in de oefeningen, houdt ze zich aan wat ze de eerste dag had vooropgesteld: simpel, ingewikkeld, herkenbaar.

Hersentumor

De cursus loopt al bijna ten einde wanneer we tijdens een pauzemoment eens samen op de grond zitten, met onze ruggen tegen de verwarming. En dan vertelt ze het me, bijna langs haar neus weg: ‘Waarschijnlijk ga ik niet heel oud worden. Ik heb een hersentumor waar de chirurgen niet bij kunnen. Hij zit te centraal in mijn hoofd en groeit langzaam. Ze geven me hooguit nog 15 jaar.’

Baf. Ik sta perplex. Enkele seconden kijk ik haar aan met open mond. ‘Meen jij dat nu?’, in de hoop dat ze het nog ontkent. Maar ze knikt en haalt zacht haar schouders op. ‘Zo is het, ik kan er niets aan doen. We gaan naar de beste chirurgen in binnen- en buitenland, maar het is wat het is.’ Ik kijk haar aan en zie nu waar die diepte in haar blik toe leidt.

Het sloeg me in het gezicht. Al die maanden zag ik deze vrouw quasi ongemerkt tussen de andere cursisten opdraven met ‘alledaagse’ probleempjes. Blijkt er nu eigenlijk een heel groot probleem te zijn, maar dat lijkt zij niet zo te zien. Niet dat ze het prettig vindt natuurlijk. ‘Maar ik leef mijn leven en kan er maar beter het beste van maken’. Ze zegt het bijna gemoedelijk. Wat een inspiratie. Heel veel dingen worden plots banaal. Want hoewel elke dag altijd de laatste kan zijn, zijn wij toch geneigd te leven alsof we ervan uitgaan 100 jaar te zullen worden. Plannen, piekeren, twijfelen, niet durven, verwachtingen inlossen.

‘Ik ben sowieso een gelukzak’

En dan is daar die laatste dag van de opleiding. Dat moment waarop iedereen iedereen knuffelt en vanuit het hart tegen de ander zegt ‘het ga je goed’ en ‘dankjewel dat jij mijn pad hebt gekruist’. Amber roept me even apart, samen met een andere cursiste, An. ‘Ik wil je iets geven’, zegt ze, ‘om je te bedanken’. Ze overhandigt me de zak, de gelukzak. ‘Hij is voor jou, ik heb hem niet nodig. Ik ben sowieso een gelukzak.’

Baf, voor de tweede keer, recht in mijn gezicht. ‘Ik – ben – sowieso – een – gelukzak’. Ik weiger de zak aan te nemen. Omdat ik haar nog zoveel extra geluk toewens en zoveel meer. Maar ze wijkt niet, ‘hij is voor jou, als aandenken aan onze fijne gesprekken’. Met een nederigheid zoals ik die zelden heb gevoeld, neem ik de zak in ontvangst. Er zit iets in, chocolaatjes. ‘Die zijn van mij’, zegt An, die erbij staat, ‘ik wil je ook graag bedanken dat je er was.’ Ik schaterlach en huil tegelijkertijd. Wat een moment. Ik vlieg ze beide rond de hals, de gelukzak tussen ons drie op de grond.

De hel of de hemel?

We zijn nu ruim 2 jaar verder en ik heb Amber niet meer teruggezien. Denken aan haar doe ik regelmatig, daarin aangemoedigd door ‘de gelukzak’, die een zeer zichtbaar plekje in mijn huis heeft gekregen. Ik gebruik hem niet. Ik koester hem, kijk ernaar, glimlach, warm, liefdevol. Het is een anker dat me telkens weer in het hier en nu brengt. Om me eraan te herinneren dat ik in elk moment keuze heb: maak ik er een hel van of een hemel?

Je hoort en leest het vaak: ‘geluk overkomt je niet, je kiest ervoor’. Klopt, maar dat klinkt meestal toch makkelijker dan het is. Hoe snel voelen we ons geen slachtoffer van de omstandigheden? Of het nu gaat om het slechte weer, de kapotte koffiemachine op het werk waardoor je nu nog extra vatbaar bent voor het gezaag van die ergerlijke collega, je partner die je heeft laten zitten of je dramatische opvoeding die je in zelfdestructieve neigingen heeft gehuld,… We steken ‘de schuld’ van onze emotionele ellende graag op iets of iemand anders. Hadden we maar meer geluk, denken we er vaak hardop bij.

Slachtofferrol versus slachtofferidentiteit

Uiteraard ligt de oorzaak van wat ons overkomt vaak buiten onszelf. De vraag is wat je daar dan mee doet. Als in: je kunt de golven niet bedwingen maar wel leren surfen. Uiteraard kruipen we allemaal wel eens in de slachtofferrol. Niets menselijkers dan dat. Soms is het zelfs een noodzakelijke fase die je ook niet te snel moet willen overstijgen. Jezelf de erkenning kunnen geven als slachtoffer is nodig om nadien een belangrijke stap verder te kunnen zetten, namelijk ‘loslaten’.

Dat woord, ‘loslaten’. Het klinkt even makkelijk als moeilijk. Bomen lijken er in de herfst geen moeite mee te hebben, mensen des te meer. Erkennen wat er is, o zo moeilijk. Maar als er iemand is die me dat in de praktijk heeft gedemonstreerd, is het Amber wel. Telkens de vraag stellen: wat kan ik hieruit leren? Het leven zien als een proces van loslaten. Zoals Toon Hermans schreef: sterven doe je niet één keer, maar af en toe een beetje.

Door verantwoordelijkheid op te nemen voor wat je overkomt, vermijd je in een slachtofferidentiteit terecht te komen, zeg maar een permanente slachtofferrol. Want daar stopt de vrijheid en begint de slavernij. Dat is nochtans hoe de meeste mensen hun leven leiden/lijden.

Kiezen voor de gelukzak-status

Wil je ook graag een echte ‘gelukzak’ zijn, net als Amber? Dan is leven vanuit een slachtofferidentiteit geen optie. Of het je nu voor de wind gaat, of je kruipt door het zand, zolang je het gevoel hebt dat geluk of pech je overkomt, blijft het iets heel ontastbaars. Je kan alleen maar hopen, wensen, je vingers kruisen dat het blijft duren, dan wel snel voorbij gaat. Elk succes is vluchtig want onheil kan zo weer om de hoek loeren. Kiezen voor de gelukzak-status is kiezen voor je innerlijke kracht.

Is het de makkelijkste weg? Verre van, want loslaten is niet zomaar een wandeling in het park. Het vergt vaak veel moed, doorzetting en toewijding. Monsters in de ogen durven kijken op de meest schaduwrijke plekken in jezelf. Hoe hard het soms ook knaagt en trekt, er toch niet van weglopen. Of toch niet elke keer, al is het 1000 keer wel en 1 keer niet. Mildheid.

Maar wat is de beloning voor al dat harde werk? Een leven van een kwaliteit die voordien ondenkbaar was en waarin kwantiteit tot de tweede orde behoort. Want we willen wel graag oud worden, maar hoe?
Dus lieve Amber, ik gun je nog een pak fantastische kwalitatieve jaren. Je bent een bron van inspiratie en exact wat de wereld nodig heeft. Ik voel me een ware gelukzak dat ik even van je kracht mocht meegenieten.

 

Hilde Van Liefferinge is NLP-trainer en loopbaancoach bij Arcturus

Wil je meer weten over onze opleidingen en coaching? Neem een kijkje op onze website www.arcturus.be